mercredi 21 mars 2012

Passion du CHRIST selon Saint Jean en Sérère



Coono kaa Yeesu KRISTAA o Yaal’in ne Saŋ fa tedu fanaa a bindditna den (18, 1-19.42)

L     Cinj yaa da nju’ooxna, Yeesu a reta fo daalbe um too a jota o xuluб olaa Sederon a jeg’a maaga o qol, too a roka fa den taaga. Yudaa fane na hodkan, a anda o mbiñ onqa laam a caf a may Yeesu fo daalbe um a mosa mbokatoor maaga Yudaa a бias sadaar fo win waa no aa’adax waa no бooбoxot waa fo no farisiyeŋ waa too da ngar a seq xa lampa fo ponax. Yaaga Yeesu, net a andna kaa heluuna dal fop, a jofa maa den too a laya den ee:

V    An nu mbaa£a ?

L     Da ndoonin ee:

A    Yeesu o Naanaasaret oxe

L     Yeesu a laya den ee:

V    Mi oo

L     Yudaa fane hoduuna a ree£a fa den. Yaa Yeesu a doonna den ee mi oo dad a ndakoox a cinj a yen a lanq. Yeesu a бaata laamit a den ee:

V    An nu mbaa£a ?

L     Da lay ee:

A    Yeesu o Naanaasaret oxe

L     Yeesu a doona den ee:

V    Layaam a nuun ee mi oo a sopanga ee mi nu mbaaeaa, mbasyo wene da ndet

L     Nene a fadnooxtu fa lay faana ta lay’ina ee: mo’andiim o leng no waa cooxaxamoona.
Yaaga, Simoŋ Piyeer fanaa seq’ina saamar, a woosaan no xool olaa, a goda surga fanaa no Aa-adax oxaa no бooбoxot waa too a dega nof añmaak um surga fanene Malkus a ni’e
Yeesu a laya Piyeer ee:

V    Dakni saamar of no xool ole ndax yerkiim o yerir olaa Faap fane a ciaxama boo um yerin ?

L     Yaaga, soldaar waa fo aa-adax den fo boowootax no Yaawuur waa a ndama Yeesu too a ngumin. A eetaan o pis maa Aan, laam ten ree£u o seemir oxaa kayiif fanaa ree£na o бooбoxot o maak oxaa no hiid o laaga. Kayiif o ten ree£u oxaa lay’ina Yaawuur waa ee: moÿu faax o kiin o leng kut a xon laam mbop ne.
Simoŋ Piyeer a yoqa tafil paam o don maax olaa o talbe oxene a ande no maax olaa no бooбoxot o maak oxaa, a sutooxa, a lay  fo o tew oxaa yetwoogna o goom olaa. A rokna Piyeer. Otew oxaa yetwoogna o goom olaa a laya Piyeer ee:

A    Ndax fogiro, wo iitam, no daalbe waa no kiin oxene ?

L     Ta doonin na den ee:

P     Muk fogiim na den

L     Surga kaa fo boowootax waa a ngepanda fidel. Laam a jogoñ’a too da moof maaga a nda£ooxa. Piyeer a ree£a fa den, a ra£ooxaa. O бooбoxot o maak oxaa laamta Yeesu ka jofna no daalbe um fo no aqatinum. Yeesu a doonin ee:

V    Laytaam fo win waa fop a qoolu, aqatnaam kili no xedand olaa maa yaawur waa fop a nqetoogna too mosiim o lay tus na kumpa. Xar taxu boo o laamtaxam ? Laamti we gar’ina a nan’gilwiidaam; den andu ke layuuma

L     Yaa ta doonna kene, o leng no бooбooxot waa, a fadin no dek, a layin ee:

A    Nene o laytaa fo o бooбooxot o maak oxe ?

L     Yeesu a doonin ee:

V    A sopangaa ee layaam kaa xeneerna, lalaam boog ke jofaearna na fa lay es; ndaa a sopangaa ee ke layuuma a jofa xar taxu boo fadaxam ?

L     Aan a lulta Yeesu fane humeena ma Kayiif o бooбoxot o maak oxaa. Simoŋ Piyeer a yoq maaga a ra£ooxaa. Da layin ee:

A    Ndax fogiro wo iitam no daalbe um ?

L     Piyeer a xaña a lay ee:

P     Ha’aa, fogiim na den

L     leng no surga kaa no бooбoxot o maak oxaa, too a ref o pog noxaa Piyeer a deg ‘ina nof um a laya ee:

A    Ndax ga’iroong fo ten, no qol laa ?

L     Piyeer a xañahin too ndak fo ndak a siik a laya. Soo da nqot a Yeesu no mbind Kayiif to a бisin no nqel naa  no maad oxaa. No nqes naa a ree£u yaawur waa  mbaña ee ndokkee no nqel naa ndax njegkee ndo£ too a mbaag o ñaam o mbaal onqaa na. Paak fanaa Pilaat a sutooxa a laya den ee:

P     Xar refu ken u njambaa o kiin oxene ?

L     Da ndoonin ee:

A    A fi’angee paxeer, i бisiidkoogirang o ten.

L     Pilaat a laya den ee:

P      Njangeeno too nu ngate’in no  kebil nun !

L     Yaawuur waa alayin ee:

A    I njegee sañ-sañ o ngate o kiin fa nqon

L     Nene a fadnooxtu a lay fanaa Yeesu a lay’ina ndax yegil net a helna xonit, soo Pilaat a daku arok no qel naa ta xooy a Yeesu too a layin ee:

P     Ndax o maad no Yaawuur refo ?

L     Yeesu a doonin ee:

V    Ndax wo naa layoodan mbaat lakas layong o ten.

L     Pilaat a doonin ee:

P     Ndax kaam ref o Yaawuur ? Wiin nuun fo бooбoxot maak waa, den бoxotng na xa бay es xar fi’o boog ?

L     Yeesu doonin ee:

V    Maat ne mi fogree fo maat ne adna, maat es a ree£angaa na adna fane, win es a ñoxorgooge ndax бoxotkaandeem Yaawuur waa ndaa maat es hate mene.

L     Pilaat a layin ee:

P     Yaaga boog o maad refo ?

L     Yeesu a doonin ee:

V    Layaano, o maad reum, rimeem too garaam na adna fane ndax um seede ndigil ne oxuu fogna fo ndigil ne, xan nan o ñuxur es

L     Pilaat alyain ee:

P     Xar ndigil naa a refu ?

L     Yaa ta layna nene, ta бaat o sutu, aret maa no Yaawuur waa too a lay a den ee:

P     Mi mat, ga’iim no ten  tus kaa helna tax ta maalel, ndaa ajega o mbaax me nuun ndax um wuusan a nuun o kiin  otame na Paak. Ndax nu njaбa um wuusan a nuun o maad oxaa no Yaawuur waa ?

L     Da ndal fo soowaa, a mbuuqqaa ee

A    Baa ref o ten nda fat a ref Barabaas.

L     Barabaas fanene, saasaay a ree£u. Soo Pillat a helbil Yeesu a бisel ndax ta xawel fox a yar. Soldaar a ndokranda o ndip no kić, a ndoonin no xoox um too a ndokin ndoki yeeq; soo da matiidin a layaa ee :

A    Tedaanga a helaang, o maad oxe no Yaawuur we

L     Too a mbadoogaan no dek, Pilaat a бaata sutoox too a laya Yaawuur waa ee:

P     Nga’yo, mexey бisiidan a nuun tafil ndax nu andee ga’iim tu no ten kaa waagna tax boo ta maalel

L     Yeesu a sutooxa, a rolooxa, o ndip no kić ndoki yeeq naa too Pilaat a lay a den ee:

P     kiin oxe oxey

L     Yaa da nga’uuna, бooбoxot maak waa бoowootax waa  asoowaa ee:

A    Rengeen na Kurwaa, rengeen na Kurwaa

L     Pilaat a laya den ee:

P     Njangeenoo na qoox nuun, too ndengeenoo na Kurwaa ndaa mi omat ga’iim no ten dara kaa helna tax ta maalel.

L     Yaawuur waa a ndoonin ee:

A    I njega kebil too no kebil nen I ngelna  o ndeef  a hela xon laam ka laya ee o бy Roog a refum

L     Yaa Pilaat a nanna kene a moÿa o sadar. A rokahina no nqel naa too a laya Yeesu ee:

P     Mam hato?

L     Ndaa Yeesu doonin tus. Yaaga Pilaat a layin ee:

P     Koo fañaa lay fa mi ? Ndax kaa andiron ee jegaam sañ-sañ fanaa waagna tax um watnong mbaat um regnoorong na kurwaa ?

L     Yeesu a doonin ee:

V    Jegiro sañ-sañ fa leng na mi, o jegtangiran na Roog ten taxu oxaa бooxotama a wo a jega bakaad fanaa moÿna magin

L     Hatna no ngap ongaaga, Pilaat a waa£ooga pexey ndax ta watnin. Nda Yaawuur wa a soowooga ee :

A    waasangaan ta ret, yaaga refkatiro xaariit Sesaar ! Laam oxuu na fi’aa xooxum o maad, o pañ Sesaar a refu

L     Yaa a ta nan’na fa lay fanene, Pilaat a бisa Yeesu tafil too a moofnooraan no nqel naa, no mbiñ onqaa ni’eena Gabata. Ta reeeu na Jumaling, fanaa fo njoloor naa too Paak a hel oref no feet olaa. Pilaat a laya Yaawuur waa ee:

P     maad nuun oxey

L     Da soowaa ee:

A    Fat a warel, fat warel, fat a rengeen na Kurwaa !

L     Pilaat a laya den ee:

P     Ndax kaam rengkaa na Kurwaa o maad nuun ?

L     Booxot waa a doonin ee:

A    I njegee o maad o lakas, a refangee Sesaar !

L     Yaaga Pilaat a бoxota den a Yeesu nda da ndengin na Kurwaa. A njaaga boog a Yeesu too ta sutoox, a gadwa Kurwaa um a jof no mbiñ onqa ni’eena £uf naa mbaat kalweer. Golgotaa na hebro maaga a da ndengin na Kurwaa too a ndengandooraan fo saasay £ik, oleng no saaxoo sax, Yeesu aref a ndeer den. Pilaat a fi’a apind too a sipnooraan na Kurewaa fanna, kene binde teen: Yeesu fane Naasareet o Maad no Yaawuur waa. A pind a kene, Yaawuur mayu a njangaan, laam o mbin onqaa Yeesu a rengeena  na Kurwaa, a mata saate fanaa too fa lay fanene a binde na hebro, na latin fo na gerek. Booxot maak waa no Yaawuur waa a laya Pilaat ee:

A    Hel’iro bind o maad oxaa noYaawuur waa, ndaa koo hel’u bind  ee: O kiin oxene layu ee mi refu o maad oxe no Yaawuur waa

L     Pilaat doon a den ee:

P     Kaa binduuma, bindaa nuum

L     Yaa soldaar waa andengna Yeesu na Kurwaa, a yoq’a ndoki um ndoki nene jeg ‘ee o £iis ndaa kaa riw’el a tiwand o leng took boo a lanq; a layra ee:

A    Ba I nquuyin, ndaa fat lotori’in boo and oxaa naa jegkan.

L     Nene a pind ake a mbadnooxtu ee: A lasra kulax es, too ndoki es a mbanjangaan. Nene soldaar waa a mbi’u . Maa na Kurwaa fanaa Yeesu, yaay um a geenoox’a a yoon fo o pog yaay um, Mar o tew Kelewofaas fa Mari Madleen. Yeesu, yaa ta ga’na yaa um fo o taalbe’xaa ta fexna maa no ten, a layzz a Yaay um ee:

V       tew oxe, oбeef oo xeene.

L         Cinj kaaga, a laya o taalbe xe ee

V       Ya of oo xeene

L  No kaa xotitna na waxtu faaga, o taalbe xeene a бisu Mari mbind um. Cinj kene, yaa ta and na ee fop a fadnooxa, ndax oa Pind ake a mbadnoox fop; Yeesu a laya ee:

V    Hodomeem

L  A jegg’a maaga o бaxañ o mayu fa biiñ fa mbodaxu win waa a dag no loq faafaruut juwaam laa xooÿteena biiñ fa mbodaxu fane too a matandin no don um. Yaa ta ñimna bin fa mbodaxu fane, Yeesu a laya ee :

V    Fop a fadnooxa.

L  Soo ta lupandoox, a бoxot o law um.

(Un instant de silence, en genoux)

L    Ne ta ree£na bes fanaa na cagandax alaa, xa tal axaa ngelee maad na krwaa na bes fanna na ñootnax alaa, laam bes faaga na ñootnax alaa a ree£u bes fanaa Paak Yaawuur wa a nqeda Pilaat  aqoos den  a бolel too xa tal axaa a mbatnel.
Soldaar waa a ngara boog, a бolaa a qoos akaa no leng oxe fo no lakas oxe no waa ndengandoor’eena fo ten. Yaa da ngarna na Yeesu a ga’a ee a xona, бole a qoos um, ndaa o leng no soldar waa a dibaan a salma no sax um too ndak fo ndak fo’oy fa foofi a siida tagaa. Oxaa ga’uuna a seedee’aan too seede um a refa ndigil too o Yaal oxe anda ee a laya ndigil-ndax nuun iitam nu ngim.
Laama kene a xewa ndax fa lay fanene na pind ake a mbadnoox ee : o hiić um o leng бolkaand too o mbiñ o lakas a binde ee: xan a £eet oxaa de ndib’ina.
A cinj kene, Yooseef fanaa Arimati oxaa ree£na o taalbe Yeesu na kumpa, laam kaa sadaroogu Yaawuur waa, a xeda Pilaat ndax ta waag o watin o ndal olaa Yeesu.  Nikodem, fane gar’ina o yeng maa Yeesu, a gara ten iitam too a бisiida mira fa alowees kaa laacna fad liibar teemeed a janga o ndol olaa Yeesu a ngulaan pay too a £uuma tuñ pelu, ne Yaasuur waa angastoogna waa nqon’na. Maa Yeesu a reng’eena na kurwaa, a jeg’a a maaga o nqol too no nqol laa, ajeg’aa a mboy a qas a matu maa o leng a mosandeena geek. Laam a cagandax alaa no ndoofeen naa no Yaawuur waa, da ngeek maaga a Yeesu.